کد مطلب:15641 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

منظور از «خمس» كه از جمله درآمدهاي حكومت اسلامي است چيست و به چه چيزهائي تعلق ميگيرد؟

يكي از منابع مالي حكومت اسلامي «خمس» است و آن عبارتست از اينكه همهساله آن دسته از مردم كه زيادتر از احتياج ساليانه خود اموالي به دست ميآورند، يك پنجم آن را به حكومت اسلامي بپردازند.
خمس در هفت چيز واجب است:
1ـ غنائم جنگي كه در ميدان جهاد (با شرايط مخصوص) نصيب مسلمانان ميگردد.
2ـ عوائد استخراج معدن: اگر كسي معدن را در ملك شخصي خود كشف و استخراج كرد، بعد از كسر مخارج، درصورتي كه عايدات خالص آن از قيمت 15 مثقال طلا بيشتر باشد بايد يك پنجم سود خالص آن را بپردازد.
و اگر معدن در ملك شخصي كسي نباشد، بلكه در اراضي باير و بيابانها و كوهها باشد از انفال است و از طرف حاكم مسلمانان استخراج ميشود و تمام عايدات خالص آن صرف مصالح عمومي ميگردد.
اگر احياناً حكومت اسلامي مصلحت بداند كه امتياز استخراج بعضي از معادن را به شركت يا افراد خاصي واگذار كند، شركت و يا فردي كه معدن را استخراج ميكند، مالك عوايد آن ميشود به شرط اينكه يكپنجم سود خالص آن را به عنوان خمس به دولت بپردازد و اين علاوه بر آن مبلغي است كه بايد طبق قرارداد در مقابل اعطاء امتياز به خزانه دولت پرداخت نمايد.
ولي امروز، مصلحت امت اسلامي به دولت اجازه نميدهد كه امتياز استخراج معادن: نفت، طلا، آهن، نقره، اورانيوم، الماس و امثال اينها را به افراد و يا شركتهاي خصوصي واگذار كند، بلكه بايد خود دولت اين نوع معادن را استخراج نمايد و همه عوائد آن را در مصالح عمومي امت اسلامي صرف و خرج كند.
3ـ گنج و دفينهاي كه بهدست ميآيد. (درصورتي كه نفع خالص آن بيش از ارزش 15 مثقال طلا (69 گرم) باشد).
4ـ جواهر قيمتي از مرواريد و غير آن كه از درياها بهدست آيد.
5ـ اموالي كه به عللي مخلوط به مال حرام شده و مقدار و صاحب اصلي آن هم معلوم نباشد.
6ـ موردي كه يك يهودي يا نصراني كه در كشور اسلامي و تحت حمايت حكومت اسلامي زندگي ميكند، غير از اموال منقول، بخواهد زمين يا خانه بخرد بايد يك پنجم ارزش آن را به عنوان ماليات به صندوق بيت المال مسلمين بپردازد.
7ـ درآمد كسب سالانه: هركس موظف است پس از كسر هزينه سالانه خود يك پنجم درآمد خالص خود را به صندوق بيت المال بپردازد، مشروط بر اينكه در آمد از راه حلال باشد، نه از راه نامشروع از قبيل: دزدي، كم فروشي، رشوه و غير اينها قرآن در اين مورد ميفرمايد:
«واعلموا انما غنمتم من شيي فان لله خمسه وللرسول ولذي القربي و اليتامي و المساكين وابن السبيل». انفال/41.
] بدانيد آنچه بهدست شما (بهعنوان غنيمت كم يا زياد) برسد يك پنجم آن خاص خدا و رسول و خويشان او و يتيمان و فقيران و در راه ماندگان است… [.
البته واضح است مالياتي كه بهعنوان «خمس» از مردم دريافت ميشود بودجه اندكي نيست و يكي از منابع مهم مالي دولت اسلامي بهشمار ميرود.

---

مباني حكومت اسلامي
آية الله جعفر سبحاني